تمدید مذاکرات ایران و آژانس: سه روز سرنوشت ساز

مذاکرات دو روزه در وین بر سر برنامه هسته ای ایران اکنون پایان یافته و قرار است ادامه مذاکرات در روز دوشنبه آینده صورت گیرد. این تمدید گفتگوها از پیش تعیین نشده بود و در نوع خود جالب و مهم است. گفت و گوهای دو روزه در وین در حالی به اتمام رسید که دو طرف ظاهرا نتوانستند در این مدت به توافقی نهایی بر سر چارچوب و شیوه دسترسی آژانس بین المللی انرژی هسته ای به اطلاعات،‌ افراد، اسناد و سایتهای مورد درخواست آژانس دست یابند. در همین حال، ادامه مذاکرات در روز دوشنبه آینده هم می تواند نشان دهنده این باشد که عزم کافی بین دو طرف، بویژه ایران، برای رسیدن به نوعی توافق محسوس است. علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس گفت و گوهای دو روز گذشته را مثبت ارزیابی کرد. او صبح دیروز در ابتدای دومین روز مذاکرات با بازرس ارشد آژانس گفته بود که مذاکرات در مسیر خوبی پیش می روند. وی در پایان مذاکرات دو روزه باری دیگر با لحنی شاداب مذاکرات را مثمرثمر خواند و گفت که در فضایی سازنده انجام شده اند. در مقابل، هرمان ناکارتس، بازرس ارشد آژانس که در سفرهای گذشته اش در ابتدای سال جاری، با رد درخواست هایش برای بازدید از سایت نظامی پارچین مواجه شده بود، مذاکرات را در حالی مثبت توصیف کرد که به گفته وی مبادله نظرات به خوبی بین طرفین صورت گرفته است. آقای ناکارتس باری دیگر تاکید کرد که مذاکرات بر سر حل مسایل با تمرکز روی رفع نگرانی از جنبه نظامی برنامه هسته ای ایران است. او برخلاف آقای سلطانیه صورتی جدی و خشک داشت. برخی ناظران حاضر در محل یک علت این امر را پیچیدگی مذاکرات و علت دیگرش را در این نکته می دانستند که عکس های دانشمندان ترور شده ایرانی در محل حضور دوربین های خبری قرار داده شده بود. با همه اینها، ادامه مذاکرات در روز دوشنبه آینده نشان می دهد که رسیدن به توافق با دشواریهای خاص خود همراه است. با آنکه مشخص نیست که درخواست های آژانس از ایران دقیقا چه مواردی هستند و چه جزییاتی را شامل می شوند، پیداست که فشارها بر ایران برای ایجاد امکان دسترسی بازرسان آژانس بویژه به سایت نظامی پارچین افزایش زیادی یافته است. ایران از یک سو میل ندارد که در مقابل چنین فشارهایی بیش از حد تسلیم بنظر برسد و از دیگر سو نگران است که شکست مذاکرات در وین بر مذاکرات حساسی اثر بگذارد که قرار است روز ۲۳ می جاری در بغداد انجام شوند. مذاکرات بغداد یک ماه پس از مذاکرات استانبول برگزار می شوند. مذاکرات استانبول از سوی همه طرفها یعنی ایران و گروه پنج بعلاوه یک مثبت و سازنده توصیف شد، مذاکراتی که پس از پانزده ماه بن بست و تعطیلی مذاکرات صورت گرفت. از این رو، مذاکراتی که روز دوشنبه قرار است در وین از سر گرفته شود برای مذاکرات بغداد تعیین کننده است و نفس تمدید این گفتگوها می تواند نشان دهد که دولت ایران متوجه این حساسیت هست. این که نتیجه نهایی روز دوشنبه آینده بدست می آید یا این که گفتگو ها باز هم به سه شنبه خواهند کشید، مشخص نیست اما یک نکته مسلم است: منحنی مذاکره، درخواست، شرط و چانه زنی به نقطه ای سرنوشت ساز رسیده است و از دل روزهای دوشنبه، سه شنبه و چهارشنبه پیش رو تحولی بزرگ متولد خواهد شد.